'Alles dat wielen had, werd opgetrommeld'

H'VELD-G'DAM Amateurfilmer Gert Romijn heeft al veel dvd's gemaakt, die veelal gaan over zaken die met de geschiedenis van Hardinxveld-Giessendam te maken hebben, zoals over het bombardement op de Buldersteeg en over de Merwedegijzelaars. Gert maakt zijn beelden met veel plezier, ook al is het soms moeilijk om bepaalde informatie nog te achterhalen. Een geluk bij een ongeluk was dat hij veel heeft kunnen filmen tijdens de plotselinge evacuatie van Boven-Hardinxveld vanwege de hoge waterstand, begin februari precies 25 jaar geleden. Een memorabel moment, volgens de Hardinxvelder.

door Eline Lohman

Gert gaat met zijn gedachten terug in de tijd. Daar hoeft hij niet veel moeite voor te doen, want de evacuatie van het dorp in 1995 staat nog op zijn netvlies gebrand. ,,Op dinsdagmiddag ging ik met veerman Bas Heijstek, met het oude pontje de Merwede op. De rivier was heel breed door het hoge water. Tijdens het varen was ik aan het filmen. Toen de veerman me weer op de kant zette, stond er bovenaan de dijk ME en politie. We mochten niet meer over de dijk rijden, in verband met het hoge water. Mensen stonden op de dijk te kijken, de bus moest omkeren, iedereen was in rep en roer."

Al die momenten legde Gert vast op film. Maar er volgden nog veel meer filmmomenten. ,,We dachten wel: 'we hebben al vaker hoog water meegemaakt, waar gaat het over?'. Bewoners begrepen er eigenlijk niets van, zij leefden al decennialang met de 'hartenklop' van het water: eb en vloed, begrippen die met ons dorp verbonden zijn. Maar het was serieus. Inwoners van Boven-Hardinxveld moesten weg. Alles dat wielen had, werd gemobiliseerd om alles van waarde elders onder te brengen. Koelkasten, bankstellen – er werd van alles uit de huizen gesleept. Als laatste trokken mensen de deur dicht en verlieten ze hun vertrouwde omgeving. Wij als Buurt bewoners mochten uiteindelijk blijven omdat we niet direct in de "gevarenzone" zaten, maar wat hoger wonen. We kregen speciale pasjes zodat we wel ons eigen huis in en uit konden. Ook al hoefden wij niet weg: 's avonds, na achten, mochten we niet meer buiten zijn. Er was een soort avondklok. Ik heb de hele hectische week van de evacuatie gefilmd – ik heb alles vast kunnen leggen. Mooi voor later. Zo heb ik de acht, negen ambulances gefilmd die de bewoners van het verzorgingshuis kwamen evacueren en toen het dorp eenmaal leeg was, ben ik ook gaan filmen. Ik werd nog door de ME tegengehouden, maar ik had dat speciale pasje. Toen mocht ik door. Het was echt een spookdorp, want alle huizen stonden leeg. Heel vreemd. Ik heb ook nog een rondje met de ME door het dorp gereden. Zat ik vanuit de openslaande achterdeuren van de auto te filmen. Het was natuurlijk een trieste gebeurtenis, want het was een emotioneel gebeuren voor veel mensen, maar voor mij als filmer was het geweldig. Toen de hele mikmak weer terug het dorp in kwam, met alle karren vol spullen, was het feest en heb ik ook gefilmd."

Één moment in het bijzonder weet de Hardinxvelder zich nog goed te herinneren. ,, De toenmalige minister president, Wim Kok, is naar Boven-Hardinxveld afgereisd om de dreigende situatie in ogenschouw te nemen, bij natuurgebied De Avelingen nam hij uitgebreid de tijd om de landelijke pers te woord te staan, werden vragen aan hem gesteld en die werden ook keurig beantwoord. Een Hardinxveldse dijkbewaker deed hem de suggestie aan de hand om maar vast te gaan sparen want hij dacht dat dit wel 'een enkele knikker ging kosten'. Het antwoord heb ik niet kunnen horen. Inmiddels hebben we voor ons huis wel een dijk liggen, die is na het hoge water van toen gerealiseerd."

Gert maakte van zijn beelden destijds de dvd 'Het verhaal van een dorp op drift' van, waarvoor hij ook dijkbewoners interviewde over onder meer de grote evacuatie om voor het nageslacht de verhalen te bewaren van mensen die het bewuste moment meegemaakt hebben. De belangstelling voor de dvd herleeft weer, nu het bijna 25 jaar geleden is dat het dorp verlaten moest worden. ,,Er hebben al meerdere mensen gebeld of ze de dvd nog kunnen krijgen. Dat is mogelijk. Doordat het nu 25 jaar geleden is, denk ik dat veel mensen het moment van toen weer herbeleven. Ik weet het nog als de dag van gisteren en met mij zijn er nog veel meer mensen die dat zo voelen. Ik heb in die periode niet alleen maar gefilmd; door het hoge water moest ik mijn eigen winkel, de beneden verdieping, ook leeg halen. Dat was een hele klus."

Met veel liefde struint Gert nog altijd door Hardinxveld en omgeving om beelden te maken. ,,Natuurlijk gaat het leven gewoon door. Er zijn dingen die we helaas niet meer terugzien, zoals de tewaterlatingen bij de scheepswerven. Het halve dorp liep dan uit om dit spectaculaire gebeuren van dichtbij mee te maken. Op film is het er nog. Ook in de directe omgeving is veel mooist te filmen, zoals rondom de Giessen, waar een boer zijn koeien nog met de hand melkt. Ik mocht een keer in de keuken van twee vrijgezelle boeren meekijken, prachtig. En als datzelfde riviertje bevroren is: wat een feest is dat! Dan staan de bewoners van de Alblasserwaard allemaal op de schaats. Ons poldergebied is dan op een andere manier te verkennen. Jammer genoeg komt het niet zoveel meer voor, maar die van 2009 en 2012 zijn voor het nageslacht bewaard door mij. Het waren hoogtijdagen in de polder."

Gert legt geen druk op zijn hobby. ,,Ik ben een amateurfilmer die op zijn eigen manier de alledaagse dingen op film vastlegt. Dat kan over van alles gaan. Het is leuk om allerlei dingen in het eigen dorp vast te leggen en ook de bewoners vinden dat mooi om weer te zien."