Mò vuurwaarek wel of nie verbôôje worre?

SLIEDRECHTS DIALECT Consementevuurwaarek kwam pas in de jaere 50 toe de mense wà meer te besteeje hadde. Evenementevuurwaarek besting al 'n paor êêuwe. Zô lees 'k op wikipediao dat 'r in 1700 al grôôte vuurwaarekspektaokels te zien wazze aan 't Hof van Versailles. I mijn jeugd stelde dà vuurwaarek aaigelijk nie zôôvel voor. 100-klappers en 1000-klappers, aamel klaaine rotjies aa mekaor geknôôpt. Gillende keukemaaider, potte mè Bengaols vuur in rôôd of groen en kenonslaoge zôôas d'n Astrenout. Thuis hadde me 't nie zô brêêd, dus kree 'k mor 'n paor kwarties zakgeld in de week.

Mè m'n broekzak vol met opgespaorde kwarties gong 'k naer Bongerze om vuurwaarek te kôôpe. Dà was d'n êêste keer, mor ok gelijk de leste keer dà 'k vuurwaarek gekocht het, want in temet 5 menute tijd zag 'k aal m'n kwarties in rôôk en knalle letterlijk de lucht in gaon.

Ok laeter, toe 'k al waarekte, hè 'k 'r nooit meer 'n cent an uitgegeve.

De wat ouwere jeugd zag ie somtije doende met 'n leeg blek van Buisman koffiestroop of 'n leeg vaarefblek met 'n gaetjie in d'n bôôjem. Een stuksie carrebid d'r in, een grôôte kwaaier d'r op, deksel d'r op, blik plat en de voet d'r op, en dan 'n lucifer bij 't gaetjie houwe. 'k Vong dà mor linke soep, hoor. Mooi siervuurwaarek uit Chinao was t'r aailijk nò nie zôô, dat is pas laeter gekomme, 'k denk in de jaere 70. Die gillende keukemaaider en astrenoute wiere gewoon in Nederland gemaokt. Schuurmans Lêêuwarde, sting d'r op.

In 1991 onplofte d'r 'n vuurwaarekfebriek in Culemborg. Twêê gesturrevene en 'n hôôp gewondes. We kenne ok aamel de beelde nog wel van de vuurwaarekramp in Enschede in 2000. 23 dôôjes, 950 gewondes en 'n hêêle vollekswijk platgebrand en in puin.

In Den Haog zijn ze nou bezig mè planne om aalle vuurwaarek te verbieje, mor hoe gao je dat handhaove en contrelere? Allêên in ons klaaine baggerdurrep: vier oto's in de hens, tallôôze containers in brand en bushoksies opgeblaeze. 'k Denk dà verbieje nie gaot hellepe, je krijg dan ommers 'n hêêle illegaole mart. Trewaail de verkôôp nou nog 'n bietjie te contrelere is. Waer ik weunt, kijk 'k over 't stesjon Baonhoek richting Paopendrecht en Dordt, dus zie 'k ok dà siervuurwaarek daer. 'k Vingk 't toch wel 'n frepant schouwspel. 'k Wens ze veul staarekte toe, daer in Den Haog.

[Een Mandemaokertie