Wat mij boeit … beeldhouwen

SLIEDRECHT - ,,Ik vond beelden altijd al het interessantst in de kunstgeschiedenis en bij museumbezoek. Heel frappant om te zien wat mensen uit een stuk steen kunnen halen. Ik dacht toen: 'dat zou ik ook wel willen maar niet kunnen, daar moet je voor gestudeerd hebben'.” Aan het woord is Sjaan de Winter. In haar huis staan inmiddels rond de vijftien beelden van eigen hand. De vier kinderen hebben ieder een werk van hun moeder uitgezocht. En ook zijn er twee verkocht: een mollige vrouwentorso en een in elkaar gestrengeld paar. ,,Maar daar heb ik heel lang over na moeten denken. Het gaat me aan het hart ze weg te doen."

Door Margreet Strijker

Sjaan (63) is altijd al bezig geweest met creatieve dingen. Het begon met naaien en borduren. ,,Vroeger toen de kinderen klein waren maakte ik zelf kleding. Maar de tijden en smaken veranderden, de kinderen werden groter en kochten liever zelf hun kleren.” In de jaren 70 deed Sjaan de ‘Moeder mavo’ en een ‘VOS (Vrouwen Oriënteren zich in de Samenleving) cursus’. Het bleek haar dat ze toch meer iemand was om iets met haar handen te doen. Ze werd lid van een creatieve kring. ,,Het was een groep van zo’n vijftien tot twintig mensen. Je kreeg een thema mee, maar de uitvoering bepaalde je zelf. Het ging van macramé tot origami. We deden onder meer aan zijde schilderen, maakten bloemenkinderen en versierden kussens. Het was vooral op handwerken gericht. Maar dan wel vrije ideeën en vrije expressie.”

In 1984 volgde Sjaan twee jaar een opleiding textiele werkvormen met kunstgeschiedenis als belangrijk onderdeel. ,,Ik vond het vooral interessant om en beetje kijk te krijgen op hoe kunst ontstaat en hoe de ontwikkeling gegaan is. Leuk om te leren kijken met andere ogen: 'wat zouden ze ermee bedoeld hebben, welke gedachte zit erachter'. Er ging een wereld voor me open. Ik vind het heerlijk om in musea rond te zwalken.” Tijdens deze studie leerde ze zelf dingen ontwerpen: een hoed maken die op verschillende manieren gedragen kon worden of een monogram verwerken in een broche en op een kussen. Sjaan hoopte door deze opleiding een baantje te vinden in een handwerkzaak, maar het is tot haar spijt nooit gelukt ertussen te komen. Ze bleef lang lid van de creatieve kring en rond 2000 kwamen de Anders Actieven op haar pad. Een vrijwilligersorganisatie die activiteiten biedt voor mensen die buiten het arbeidsproces staan en toen nog in de oude Beatrix-school gevestigd was. ,,Ik heb daar twee jaar keramiek gedaan. Erg leuk en achteraf gezien best makkelijk want behalve weghalen, kun je ook toevoegen. Na het bakken was het altijd weer een verassing hoe het zou worden, want het glazuren was een kunst (of een gok) op zich. Soms viel het resultaat mee en soms viel het tegen.”

Op zeker moment hoorde Sjaan dat er bij de projectgroep Anders Actieven over gedacht werd een beeldhouwgroepje op te richten. Er bleek aardig wat belangstelling voor te bestaan en Ardien van der Kuijlen werd benaderd. Een heel verdienstelijke beeldhouwster, aldus Sjaan. ,,Het sprak me gelijk aan. We begonnen met een ploegje van tien mensen. Ik stond er versteld van dat het me lukte. Mijn eerste werkstuk was een zeehondje en als ik dat nu zie vind ik toch dat ik gegroeid ben in de zeven jaar dat ik daar lessen gevolgd heb.” Toen in 2005 de Anders Actieven verhuisden naar De Reling bleek daar voor ‘De beeldhouwgroep’ geen plaats te zijn. Ze vonden een plekje in het ABC-clubgebouw en gingen zelfstandig verder. In 2007 was de groep uitgegroeid tot 23 deelnemers en bestond vijf jaar. De tijd was rijp voor een tentoonstelling. ,,Toen verkocht ik mijn eerste werk. Ik had onder meer een mollige vrouwentorso tentoongesteld. De dames in de groep vonden het maar ‘zo, zo’, maar er kwam een man die er helemaal weg van was.” Later maakte Sjaan met gemengde gevoelens in opdracht een beeld voor een huwelijkscadeau. ,,Nee, verkopen doe ik toch echt liever niet.”

Sjaan werkt altijd met speksteen; albast of andere steen vindt ze te hard. ,,Je koopt een stuk steen en kijkt, wat zal ik eruit kunnen halen. Een torso of iets abstracts. Soms zit er een slecht stuk of een ader in waardoor het afbreekt. Als het mis gaat pas je het ontwerp aan. Maar er komt altijd wel iets uit, al is het soms anders dan je verwacht.” In de vensterbank staat daar een leuk voorbeeld van. Een afgebroken stuk speksteen werd een mensfiguur in hoog gras. In een galerie zag Sjaan dat je ook verschillende structuren kunt aan brengen. Dat inspireerde haar en resulteerde in een gladde vrouwentorso waar de gedeeltelijk stroeve structuur de suggestie wekt van een badpak.

,,Als het beeld klaar is, begint eigenlijk het echte werk pas. Ik ben tamelijk perfectionistisch en ben heel lang in de weer met schuurpapier. Ik heb ooit een dremel voor mijn verjaardag gekregen, maar die ligt nog ongebruikt in de verpakking. Dat is een elektrisch apparaat en dat vind ik eigenlijk niks. Ik wil het meer bij mezelf houden. Maar het moet wel voelen als een fluwelen huidje en er mag geen krasje te zien zijn."

Op de foto is Sjaan de Winter te zien met een abstract werk: 'Vleugels', dat de vleugels uitslaan verbeeld. Het andere beeld heet 'Liefde'.