Piet Smits is onafhankelijk door koolzaad

SLIEDRECHT - Het kan fietsers en wandelaars haast niet ontgaan zijn: er rijdt een rode trekker beplakt met gele bloemetjes door de polder. Een nieuwe trend? Nee, Piet Smits laat zijn Case CVX 140 sinds een maand of vier rijden op zelf gekweekte en geproduceerde koolzaadolie en wil zich daarmee onderscheiden. ,,Die koolzaadbloemetjes zijn voor de herkenbaarheid, want je ziet er verder niks van.” Als de trekker in bedrijf is merk je overigens wel dat er iets bijzonders aan de hand is. Geen uitlaat met rook en roetwalmen en het ruikt een beetje naar frituur. ,,Ja, McDonalds schijnt ook in koolzaadolie te frituren dus dat kan kloppen.” Het streven van Smits is om als landbouwbedrijf onafhankelijk te worden van fossiele brandstoffen.

Door Margreet Strijker

Piet Smits (50) woont met zijn vriendin Janneke en haar dochter Esmee die net 12 geworden is bij zijn paardenbedrijf aan de Kweldamweg. Piet en Janneke zijn sinds februari de trotse ouders van Lucas, die tijdens het interview enthousiaste geluiden vanuit de box produceert. Piet komt uit een boerenfamilie en zijn moeder woont in de naastgelegen boerderij. ,,Ik heb een paardenpension, dus ik ben eigenlijk nog steeds gewoon landbouwer vind ik. Mijn vader had een rundvee bedrijf, maar toen ik voor mezelf wilde beginnen was dat door de melkquota geen optie. Ik ben begonnen met een geitenboerderij.” Maar omdat steeds meer mensen voor die nering kozen was ook een geitenboerderij niet winstgevend meer. Sinds zestien jaar heeft hij een bedrijf waar particulieren hun paarden kunnen stallen. ,,Dat gaat best goed, maar ik denk niet dat we de komende jaren kunnen blijven leven zoals we dat de laatste twintig jaar gedaan hebben. Maar dat geldt niet alleen voor landbouwers en zo erg is dat niet, want het kan best wat minder.”

Wat Smits wel bezighoudt is dat de bedrijfsvoering in de landbouw wat energie betreft afhankelijk is van onstabiele landen. ,,Wij zijn hier in Nederland met onze grote smoel over vijftien jaar wel helemaal afhankelijk van onbetrouwbare Russen voor het aardgas en van mannen in witte jurken uit Arabië voor de olie. Als er ergens iets misgaat, hebben wij geen energie meer voor de landbouw.”

De zolder van de schuur aan de Kweldamweg ligt vol met honderden kilo’s koolzaad dat van een perceel van vier hectare afkomstig is. Een stortkoker gaat vanuit de zolder zo de schuur in. Daaronder is een trechter bevestigd, die uitkomt in de koolzaadpers. Door twee vijzels drupt de olie via opvangbakken naar vier bezinkbakken met filters. Aan het einde van de rij staat een 1000 litervat met pure plantaardige olie waarmee de trekker met de gele bloemetjes via een vulslang en een kleinere jerrycan getankt kan worden. Maar dit is nog niet alles. Uit de twee vijzels komen aan beide kanten korrels. Dit restproduct is kant-en-klaar hoogwaardig veevoer. Smits: ,,Dat de ontwikkeling van bio-energie ten koste gaat van de voedselproductie is in dit geval dus niet waar want per hectare levert het koolzaad 1600 liter olie maar ook 3000 kilo veevoer op.”

80 liter van de olie wordt gebruikt voor het oogsten en telen. Zaaien en ploegen kosten elk ongeveer 15 liter per uur. Per dag levert de pers 150 liter olie. Het 300 watt motortje verbruikt daarbij ongeveer anderhalve euro aan elektriciteit.

Smits heeft een landbouw achtergrond en opleiding, maar was altijd al zeer geboeid door de techniek. Hij volgde de ontwikkeling van de elektrische auto dan ook op de voet. Maar omdat de stroom gewoon wordt opgewekt met een kolencentrale en er ontzettend veel warmteverlies optreedt, verbazen de fiscale voordeelregels hem nogal. Ook ging hij naar beurzen waar te zien was dat trekkers op waterstof konden rijden. ,,Maar ik ben geschrokken dat die dure technologie toch nog een gigantische verlies in de vorm van warmte en dus energie geeft. Het procedé van de koolzaadolie is al jaren geleden bedacht en ontwikkeld en het is zo eenvoudig dat ik niet begrijp waarom er nier meer mee gedaan wordt. Ik denk dat het te goedkoop is. De Rabobank, de Shell en de staat kunnen er niet genoeg aan verdienen. Maar ik vind voedselproductie gewoon heel belangrijk. Je kunt over alles gaan zitten bomen, maar iedereen moet gewoon eten. Op deze manier kan de landbouw zelfvoorzienend worden.”