Bijzonder en dankbaar vrijwilligerswerk

SLIEDRECHT / H'VELD-G'DAM - ,,De een schrikt ervan en vindt het heftig, de ander vindt het bijzonder'', zegt Leny Noordermeer over haar vrijwilligerswerk. Ze is een van de jubilarissen van de Interkerkelijke Terminale Thuiszorg (ITT), een stichting ter ondersteuning van mantelzorgers die voor hun stervende partner of familielid zorgen. ,,Iedereen verdient het thuis te sterven.''

Door Annika Both

Leny ziet 12,5 jaar geleden een advertentie van de ITT in het contactblad van de kerk staan. ,,Het trok me op een of andere manier. Ik heb geen zorgachtergrond, ik heb jaren bij een bank gewerkt. Ik wilde graag helpen, iets voor een ander betekenen.''

Leny gaat, net als iedere andere vrijwilliger, op cursus voordat ze wordt ingezet. ,,Je leert een stukje basiszorg en je wordt voorbereid op wat je gaat zien en meemaken. Een stervende maakt verschillende fases door. Er verandert heel wat in iemand'', legt coördinatrice Ella Cornege uit. Leny knikt. ,,Door de praktijk weet je pas wat dat inhoudt. Je moet het zien.''

Haar eerste oproep betreft een zorgperiode van maanden. Daarna volgen meerdere adressen. ,,Met de één raak je in gesprek, met de andere niet. Soms ben je er alleen maar, je aanwezigheid op zich is dan genoeg.'' Coördinatrice Anneke Westra, die eerst ook vrijwilliger is geweest: ,,Soms maakt de stervende jouw hulp niet meer bewust mee. In dat geval ben je er vooral voor de nabestaanden.''

De ITT gunt het iedereen thuis te sterven. ,,In je vertrouwde omgeving, met zijn eigen geluiden, geur en sfeer. In je eigen huis, je eigen kamer en met je geliefden in de buurt. Je houdt zelf de regie en neemt zelf belangrijke besluiten.'' Het vrijwilligerswerk bij de stichting is niet zomaar een baantje waar je een dag voor vrij kunt houden, leggen de twee coördinatrices uit. ,,Je kunt maanden niets doen en het dan ineens na een oproep weken achtereen druk hebben. Het valt niet te plannen.''

De interkerkelijke stichting is actief in Hardinxveld-Giessendam en Sliedrecht. Vrijwilligers worden zo dicht mogelijk bij huis ingezet. Wie een auto heeft en het geen bezwaar vindt, kan in beide dorpen worden ingeschakeld. De hulp van de stichting wordt door verschillende zorginstanties ingeroepen, wanneer zij zien dat de mantelzorger ondersteuning nodig heeft. In enkele gevallen schakelt de familie de ITT zelf in. ,,Wij verlichten de mantelzorgers en geven hen een moment van rust en de mogelijkheid zich eventjes terug te trekken. De zorg voor een stervende partner of familielid is heel heftig. Het komt voor dat de mantelzorger langdurig niet buiten komt, omdat de zorg ontzettend veel tijd in beslag neemt.'' Daarnaast zijn er mensen die dreigen te vereenzamen op hun sterfbed. ,,Sommige mensen hebben een heel netwerk van familie, vrienden en kennissen die kunnen komen helpen, anderen hebben dat niet. Het is heel erg als je alleen moet sterven, omdat er niemand is die zich om jou bekommert.''

Kleine dingen

De Interkerkelijke Terminale Thuiszorg verleent overdag én 's nachts vrijwillige zorg. Op die manier kan de mantelzorger met een gerust hart gaan slapen, voor zover dat mogelijk is. ,,Wanneer de situatie erom vraagt, wekt de vrijwilliger de mantelzorger.'' Leny vindt de nachten fijn om te doen. ,,Het is heel speciaal als je tot iemands thuis wordt toegelaten. Je bent tenslotte een vreemde in de omgeving.'' De ITT hanteert vaste tijden. Er zijn beurten van 23.00 tot 3.00 uur en van 3.00 tot 7.00 uur. ,,Dan weet iedereen waar hij of zij aan toe is.'' De vrijwilliger blijft totdat er weer iemand is, hetzij van de familie of van de verpleging. ,,De ene keer ben je de hele tijd in de weer, de andere keer lees je een boek. Het zijn de kleine dingen die het hem doen: al is het maar even de lippen natmaken, de dekens toedekken, over iemands hand wrijven of een stukje voorlezen.'' De vrijwilligers gaan immer naar de condoleances van de mensen waar ze zijn geweest. ,,Dat doen wij om de zorgperiode af te sluiten. Vaak reageren de nabestaanden erg dankbaar. Voor ons gevoel doen wij niet verschrikkelijk veel, maar het wordt ontzettend gewaardeerd.''

Het leven

Het vrijwilligerswerk bij de ITT is intensief, maar geeft veel voldoening. De drie vrouwen snappen dat het verbazing oproept of sommige mensen zelfs afschrikt. Ze reageren er kalm op. ,,Het moet in je zitten om het te kunnen. Vaak zijn de vrijwilligers ook ouder, hebben ze meer levenservaring. Wij zien de dood als iets wat bij het leven hoort, net als je geboorte.'' Anneke lacht. ,,Zo moet ik er niet aan denken om dag in dag uit voor een klas kinderen te staan!'' Leny heeft een sterke basis waar ze op terug kan vallen. ,,Ik start en sluit met mijn geloof. Ik hoef niet alleen daar naar toe.'' Anneke valt haar bij. ,,Je vraagt God om steun. Je vraagt Hem om kracht om de dingen te doen die van je gevraagd worden.'' Naast de regelmatige gesprekken tussen de vrijwilliger en de coördinatrices komen de vrijwilligers van de ITT twee keer bij jaar bij elkaar. Eens voor een studieavond en eens voor de gezelligheid. ,,We leren van elkaar en begrijpen elkaar.''

Voor meer informatie zie de website www.itths.nl.