DMH: Provinciale storm is alweer gaan liggen

'Het OM kan dieper graven dan wij'

SLIEDRECHT - ,,Het had anders en beter gemoeten." Ruim twee maanden na de presentatie van het TNO-feitenonderzoek naar asbeststort erkende milieugedeputeerde Rik Janssen dat de vergunningverlening rond de Derde Merwedehaven transparanter had gemoeten en dat er consequenter en systematischer gehandhaafd had moeten worden. Toen hij eind november zei dat alles volgens de regels is gebeurd en dat de uitkomsten van het onderzoek aanleiding geven naar de toekomst te kijken (met andere woorden: om het boek te sluiten) leverde dat een storm aan kritiek op. Op provinciaal niveau is de storm alweer gaan liggen, zo bleek woensdagmiddag 6 februari tijdens een debat over de afvalberging in het provinciehuis in Den Haag. De uitleg van Janssen werd door de meeste fracties voor zoete koek geslikt. Het is nu wachten op het resultaat van het strafrechtelijk onderzoek, dat al bijna een jaar loopt en waarvan de uitkomsten wellicht dit voorjaar bekend zullen zijn.

Door Erik de Bruin

Exemplarisch voor het verloop van het provinciale 'debat' (bewust tussen aanhalingstekens gezet) was de reactie van de PVV in de tweede termijn. Zij sprak over een bevredigende reactie van de gedeputeerde, die door diezelfde partij nog de oren was gewassen in de eerste termijn met opmerkingen als 'Hoe is het toch mogelijk dat de provinciale handhaving zo opzichtig heeft gefaald?' en 'Niemand neemt enige verantwoordelijkheid. Door naar de toekomst te wijzen wordt louter de aandacht afgeleid. De reactie van de gedeputeerde is veel te simplistisch en doet geen recht aan de ernst van de situatie'. De fracties van D66 en de ChristenUnie-SGP spraken van een incompleet beeld omdat de onderzoeker (lees: TNO) geen inzage heeft gekregen in de archieven van exploitant Delta. De reactie van Janssen vonden ze wat mager. Met de reactie die hij ditmaal gaf konden ze leven. ,,Het is een ruiterlijke erkenning dat het beter had gemoeten. Om toezicht en handhaving te verbeteren is wel een cultuuromslag nodig bij de omgevingsdiensten", oordeelde het Statenlid van D66. Janssen erkende dat en zei dat er zeker nog een slag te maken is. Daarna kon hij het onderwerp afsluiten. De moeilijkste horde die de gedeputeerde moest nemen was de dwingende vraag die enkele partijen stelden waarom Gedeputeerde Staten er niet bij Delta op aangedrongen hadden dat zij TNO inzage moet verlenen. ,,De provincie moet als grondeigenaar en toezichthouder toegang krijgen tot de boeken", sprak GroenLinks. ,,Dat dit niet is gebeurd verbaast ons. Het is heel lucratief om met afval te sjoemelen. Bij de Derde Merwedehaven lijkt ook wat aan de hand te zijn, al besef ik dat je voorzichtig moet zijn met dit soort uitspraken want het strafrechtelijk onderzoek loopt nog." Janssen zei dat op aandringen van Provinciale Staten voor snelheid is gekozen: ,,Voor het laatste puzzelstukje moet je gaan procederen en dat kan een jarenlang juridisch gevecht met Delta opleveren. Omwille van de snelheid kiezen we voor een andere weg en dat is het Openbaar Ministerie. Justitie is (dankzij twee aangiften uit Sliedrecht, red.) bezig met een strafrechtelijk onderzoek en zal de puzzel aanvullen. Zij heeft meer bevoegdheden en kan daardoor dieper graven dan wij. In combinatie met de uitkomsten van het TNO-onderzoek ontstaat een compleet beeld. Mij is een indicatie gegeven dat het OM in het voorjaar de uitkomsten naar buiten hoopt te brengen."

'Tekortkomingen'

Janssen gaf aan dat hij graag een duidelijker beeld had gekregen. ,,Niet alle handhavingsacties zijn omschreven en niet alle bezoekrapporten zijn bewaard gebleven. Ik geef toe dat dit tekortkomingen zijn. Ik had net als u graag een helderder beeld gehad. Het had anders en beter gemoeten." De PvdA vond dit onbegrijpelijk: ,,Al bij de aanleg van de Derde Merwedehaven begin jaren negentig stond er spanning op. Handhaving en toezicht was al vanaf het begin heel belangrijk. Hoewel er wettelijk geen fouten zijn gemaakt vinden wij het onacceptabel dat er niet altijd geregistreerd is en dat niet alle registraties bewaard zijn gebleven." Als enige partij trokken de sociaal-democraten ook in de tweede termijn nog fel van leer met de opmerking dat Gedeputeerde Staten nauwelijks toegeven iets fout te hebben gedaan. De SP zei de keuze wel te begrijpen dat GS geen tijdrovende procedure aanspant. ,,We zijn erg blij dat de stortplaats is gesloten en de komende tien jaar wordt omgevormd tot een recreatieterrein." ,,Als er iets aan de hand is komt dat via het OM goed tot zijn recht", sprak ook de VVD zich positief uit over het besluit van Gedeputeerde Staten. De liberalen namen het hele asbestdossier met een korreltje zout. ,,Als je er niet aan zit, is er niet veel aan de hand. Heel veel discussies aan deze tafel zijn behoorlijk gedateerd. Het belangrijkste is hoe de omwonenden weer worden gerustgesteld." D66 zwengelde het 'pettenverhaal' aan: ,,Het is niet wenselijk dat een overheid zowel aandeelhouder, vergunningverlener als toezichthouder is en op die manier verschillende rollen speelt." De Partij voor de Dieren zei teleurgesteld te zijn omdat GS geen handreiking doet richting Sliedrecht: ,,Als de gemeente niet tevreden is kunnen wij dat ook niet zijn." De gemeenteraad maakte gebruik van het inspreekrecht en verzocht Provinciale Staten haar te helpen om de waarheid te achterhalen. TNO zou alsnog inzage moeten krijgen in het archief van Delta. Vervolgens sprak Arie de Ruiter zijn ongenoegen uit namens Stichting Werkgroep Derde Merwedehaven. De provincie had volgens de werkgroep het boetekleed moeten aantrekken. ,,Gedeputeerde Staten blijven helaas volharden in hun arrogante rol. Nog steeds is er zogenaamd geen vuiltje aan de lucht. Wij dringen aan op een parlementaire enquête. Alleen dan kan de kwade genius worden aangewezen. Wie verantwoordelijk zijn voor de stort van onverpakt asbesthoudend materiaal en waarom daar niet adequaat op is gehandhaafd." Toen de verschillende Statenfracties het woord namen viel het woord enquête niet één keer. Het enige dat nu nog resteert is het OM-onderzoek.