PFOA in groot deel Zuid-Holland Zuid in de bodem

REGIO In een groot deel van de regio Zuid-Holland Zuid zit PFOA (C8) in de bodem. Dat bevestigt een grootschalig regionaal bodemonderzoek. Op de meeste plaatsen gaat het om zeer lage gehalten, die ruim onder de recent aangescherpte strengste risicogrenswaarde van het RIVM liggen. Dit betekent dat het daar veilig is om dagelijks uit eigen tuin te eten. Komende periode volgen nog verschillende extra onderzoeken.

De stof PFOA is in het verleden jarenlang uitgestoten door DuPont. Via de wind en de regen is de stof PFOA neergekomen in een breed gebied rond de fabriek en in de bodem gezakt. Dit bleek in 2017 al uit bodemonderzoek. Om de precieze omvang van de verspreiding te bepalen, is in opdracht van provincie Zuid-Holland en gemeenten, de bodem op veel verschillende locaties in de regio onderzocht. De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) coördineert dit onderzoek. De meeste resultaten zijn nu bekend.

Onderzoekers hebben in een breed gebied bodemmonsters genomen. Op de meeste plekken is de gemeten hoeveelheid PFOA laag: tussen de 0 en 10 microgram per kilo grond. In het midden van de polder Alblasserwaard zijn ook iets hogere gehalten gemeten. Het gaat veelal om gehalten tussen 10 tot 40 microgram per kilo grond, met een enkele uitschieter daarboven aangetroffen in een berm in de Alblasserwaard. Hier heeft de wind invloed gehad. De wind vanuit Dordrecht staat vaker richting deze polder. De uitkomsten van dit bodemonderzoek bevestigen het eerdere beeld dat PFOA in een ruim gebied in de bodem aanwezig is.

Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar de invloed van de stof PFOA op de gezondheid van de mens. Zij hebben daarbij risicogrenswaarden afgegeven. Zit een gehalte onder de waarden? Dan is het veilig. Zit het boven de waarden? Dan is het niet meteen onveilig, maar zijn er mogelijk risico's. Het RIVM houdt bij het bepalen van de waarden rekening met allerlei factoren zoals lichaamsgewicht, ophoping van de stof in het lichaam, stofgedrag in de bodem, contact met de bodem en eetgedrag van mensen.

Voor de grond gelden verschillende risicogrenswaarden. Dit is afhankelijk van het gebruik. De grens voor het gebruik van de grond als moestuin is het strengst. Deze is door het RIVM in mei 2018 aangescherpt naar 86 microgram per kilo grond. Hierbij is ervan uitgegaan dat mensen hun leven lang uitsluitend groenten uit dezelfde eigen tuin eten. Voor het gebruik van grond voor bijvoorbeeld wonen met een beperkte consumptie uit eigen tuin is de risicogrenswaarde veel hoger, namelijk 900 microgram per kilo grond.

PFOA is een stof waar veel onderzoek naar gedaan wordt, met nieuwe inzichten als gevolg. Binnenkort publiceert de Europese autoriteit voor voedselveiligheid EFSA een nieuwe gezondheidskundige grenswaarde. Deze publicatie kan aanleiding geven voor het RIVM om risicogrenzen opnieuw bij te stellen. Daarnaast doet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onderzoek naar de invloed van de stof in levensmiddelen die uit de Alblasserwaard komen. Producten die worden bemonsterd zijn bijvoorbeeld zuivelmonsters en eieren. Ook wordt (kuil-)gras onderzocht dat aan melkvee wordt gevoerd.

Sinds november 2017 gelden speciale regels rondom PFOA-houdende grond voor iedereen die werkt met grond in de omgeving Dordrecht. In Nederland is het uitgangspunt dat je grond niet verder mag verontreinigen door er 'viezere' grond toe te passen. In dit geval betekent het: als je grond elders brengt, moet het gehalte PFOA in deze grond gelijk of lager zijn dan de gehalten op de plek waar je het brengt. Door zorgvuldig om te gaan met PFOA-houdende grond, zorgen we ervoor dat de gehalten laag blijven waar ze laag waren en niet hoger worden waar ze al wat hoger zijn. Het goed opvolgen van de speciale regels is daarvoor van groot belang.

Op basis van het nieuwe bodemonderzoek worden deze regels aangepast. De regels gaan nu in een groter gebied gelden. De gemeenten voeren daarover momenteel overleg. 

Particulieren kunnen in principe kleine hoeveelheden grond direct wegbrengen. Dit kan bij de gebruikelijke locaties, zoals bij de gemeentewerf of milieustraat. Dit kan worden nagevraagd bij de gemeente. Grotere hoeveelheden grond die per container of vrachtwagen worden afgevoerd mogen niet naar de milieustraat. Deze grond zal via de transporteur bij een grondbank worden ingeleverd.