Stafkaorte

13 juli 2020 om 21:34

SLIEDRECHTS DIALECT Aailijk is topograefische kaort een betere benaoming. Stafkaorte wiere vroeger al in de 19e êêuw gemaokt voor de militaire staf. Daer kompt die naom dus vendaen. Ze benne begonne met êêst hêêl Nederland in 355 vaksies te verdêêle en te nummere met ’n cijfertie en ’n letter, denk mor aan ’n schaokbord. Zô is ‘t Slierechse vaksie 38D, dus aailijk stafkaort nommer 38D, en Gurrekom is dan weer stafkaort 38G. Voor de stafkaort van d’n Biesbosch schuive me vijf vaksies naer beneejene en twêê naer links dus kaort 44B.

Om die kaorte te maoke, veraal in de 19e êêuw, mot dat ’n monnikewaarek gewist weze. Gao mor nae, elleke straet, huis, schuurtie en slôôt mos percies ingemete worre deur de landmeters van ’t kedaster. Nae ’n jaer of twêê mosse ze weer nieuwe kaorte maoke met aalle wijziginge daerin opgenome. Faaitelijk was ’t een karrewaai wà nooit gerêêd kwam. Mor zôôas aal z’ n daege kwam ok hiero de mederrene techniek ’n handjie hellepe. In 1913 gong `t vliegveld Soesterbaareg ope met ’n paor vliegmesienes, die êêste mesienes wiere nie vol gehonge mè bomme en grenaote, mor mè speesjaole fototoestelle en lenze die ok afstand konne mete. Fotograefie maokte aal dat meet- en tekenwaarek ’n stuksie simpelder en sneller.

In de jaere 60 kwamme d’r sateliete voor spionaozie, commenecaosie en ’t weerbericht. Laeter, in de jaere 70, kwamme d’r ok nog navigaosie sateliete bij. Veraal van die GPS navigaosie sateliete hè me veul perfijt: in d’n oto, op de fiets of wandelend, verdwaole is t’r nie meer bij. As ie dà zou wille, met ’n computer en ’n stuksie software kè je nou je aaige topograefische kaorte uitprinte van ellek stuksie op deuzen aerdbol. Ik kwam zô ’n pergrammao tege op de website van de scouting (de vroegere padvinderij). Ze printe êêst de kaort uit van ’t teraain waero ze rond gaon lôôpe struine. Ovve ze dan ok GPS gebruike? Dà sting d’r nie bij. Meschie gebruike ze nog ouwerwets ’n kompas, liniaol en ’n potlôôd bij die kaort. Dà je nooit blindelings ken vertrouwe op GPS sting pas nog in de krant. Al vijf oto’s te waoter in de haove van Marseille deur ‘n fout in ‘t navigaosiesysteem. Anno 2020 worre d’r nog aaltijd pepiere routekaorte gemaokt. ’k Zou d’r voor de zekerhaaid toch mor êêntjie meeneme op vekansie. Vedder wens ’k iederêên nog ’n gezonde en fijne zeumer.

[Een Mandemaokertie