‘Zonder bijen zou de mens uitsterven’

17 juli 2008 om 00:00 Nieuws SLIEDRECHT - ,,Het is fascinerend om te zien wat bijenvolken betekenen voor de natuur. Als er geen bijen meer zijn, verdwijnen de bomen. En na verloop van tijd zou ook de mens uitsterven. Het is een stuk natuur waar je heel dicht bij betrokken bent en goed kunt volgen.” Hij praat met passie over zijn hobby. De 83-jarige M. van der Meulen houdt (van) bijen. ,,Als imker moet je heel geconcentreerd bezig zijn omdat je werkt met levend materiaal. Je kunt niet aan andere dingen denken en dat maakt het heel ontspannend voor mij.” De manier waarop de heer Van der Meulen met de bijenteelt in aanraking kwam, mag bijzonder genoemd worden. ,,In 1943 kwam ik van de HBS en wilde houtvester worden, want ik was altijd al geïnteresseerd in de natuur. Door de oorlog was het niet mogelijk om aan de landbouwhogeschool in Wageningen te gaan studeren. Ik werd verplicht tewerkgesteld in Hannover.” Daar voelde hij niks voor en kon onderduiken in Oosterwolde. De scholier kwam terecht bij iemand die bijen hield. Als er onraad dreigde moest hij onder de bijenstal wegkruipen. ,,Er lag een stromatras en ik heb er een paar keer geslapen. In die periode heb ik me voorgenomen, dat als de mogelijkheid zich ooit voor zou doen, ik ook graag bijen zou gaan houden.” De onderduikperiode duurde een maand of drie. Via het verzet kreeg hij de mogelijkheid naar een Hogere Technische School te gaan. Toen Van der Meulen klaar was met de HTS, had hij zijn toekomstige echtgenote al leren kennen en was hij op een leeftijd dat nog zes jaar studeren in Wageningen niet meer voor de hand lag. In 1963 kwam hij bij de afdeling gemeentewerken van Sliedrecht in dienst, waar hij later directeur werd. Hij bleef er tot zijn pensionering in 1987 werken. De woning die het gezin in 1964 in Sliedrecht betrok, en waar het echtpaar nog woont, heeft een flinke en gunstig gelegen tuin. Vanaf dat moment was er dus gelegenheid om zelf bijen te gaan houden. In de tijd dat meneer werkte hield hij het bij twee volken. Na zijn pensionering werden dat er zes tot zeven. Momenteel heeft hij nog vier kasten met drie bijenvolken in bedrijf. Een volk bestaat uit zo’n 20.000 bijen, die een week of zes in leven blijven. Drie weken binnen en drie weken buiten de kast. De koningin, waar alles om draait, blijft langer in leven. Er zijn larven, werkbijen, vliegbijen en verkenners, die afhankelijk van hun leeftijd verschillende taken hebben, zoals raten maken, onderhouden en schoonmaken, larven voeren en op zoek gaan naar bloemen. ,,Toen ik nog werkte ging ik, als het druk was, soms tussen de middag een half uurtje naar de bijen. Dat gaf me rust.” Bijna elk voorjaar reist de heer Van der Meulen met een volk naar de Betuwe voor de bestuiving van de fruitbomen. In augustus soms naar de heide en vroeger ook naar de koolzaadvelden hier in de buurt. Het precieze tijdstip heeft te maken met de weersomstandigheden. ,,Als de tijd rijp is ga je op afroep van de bijenhouderbond op reis met je volk. De bijen blijven een week of drie ter plaatse. Naast het bijen houden is meneer lang actief geweest in de Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV). Hij vervulde bestuursfuncties en volgde er verschillende cursussen, waaronder die tot keurmeester. Ook mevrouw J. van der Meulen heeft wel wat met de hobby van haar man. ,,Ik vind het zo leuk, dat al die bijen hun eigen taak hebben.” Mevrouw vertelt dat zij veel met honing werkt. ,,We gebruiken bijna nooit suiker. Koekjes bakken doe ik bijvoorbeeld altijd met honing. En het schijnt nog erg gezond te zijn ook.” Ook de twee dochters en de zeven volwassen kleinkinderen doen veel met honing.’ Oma, heb je nog wat?’ En buurtbewoners krijgen als dank voor het ‘leveren’ van het stuifmeel uit hun tuinen, regelmatig een potje honing aangeboden. Bijen gaan voor stuifmeel vaak niet ver van huis. Ze hebben een actieradius van ongeveer drie kilometer, maar als de oogst dichtbij is, blijven ze in de buurt. De opbrengst is afhankelijk van het weer, veel regen is niet gunstig. Om de honing uit de raten te krijgen slingert de imker ze in een speciale houten ton rond, wat afgelopen voorjaar veertig potten honing opleverde. Een andere hobby die voortgekomen is uit de bijenhouderij is het zelf maken van honingwijn, oftewel de mede. Met water en gist blijft de honing ongeveer een half jaar staan in een tienliterfles. ,,Afhankelijk van de kwaliteit die je wilt bereiken kun je de mede dan gebotteld nog een paar jaar bewaren. Dit vonden we zo leuk dat we zijn gaan experimenteren met andere wijnsoorten. Vlierbessen, pruimen en bramen gaven ook een prima resultaat. Over het algemeen vinden we het erg lekker, hoewel het de ene keer beter uitvalt dan de andere. Peterseliewijn was bijvoorbeeld niet te drinken.” Onder de vloer in de woonkamer liggen ruim honderd flessen wijn te rijpen. ,,Dit heeft nog een leuke familieanekdote opgeleverd. We hadden een keer lekkage en een kleinzoon van ons kroop onder de vloer om dat te verhelpen. Het viel ons al op dat hij heel lang ondergronds bleef. En na afloop was hij nogal stil. Later sprak hij tegen zijn ouders de vrees uit dat opa of oma een drankprobleem zou hebben….”