Kinderwensspreekuur blijkt geen overbodige luxe

DORDRECHT/SLIEDRECHT - De vakgroep gynaecologie van het Albert Schweitzer ziekenhuis verzorgt sinds een halfjaar een ‘preconceptioneel adviesspreekuur’. Populair gezegd is dit een spreekuur voor vrouwen met een kinderwens. Na de opstartperiode concludeert initiatiefneemster en gynaecoloog Sabina Rombout-de Weerd dat veel toekomstige ouderparen weinig weten over mogelijke risico’s tijdens de zwangerschap. ,,Ze zouden veel eerder advies moeten vragen of krijgen.”

,,Wanneer een zwangere vrouw op de polikliniek gynaecologie verschijnt, of op het spreekuur van de verloskundige, is de meest cruciale periode voor het krijgen van een gezonde baby vaak al voorbij", legt Rombout uit. ,,Ouderparen zouden bij voorkeur enkele maanden vóór het begin van de zwangerschap op de hoogte moeten zijn van de individuele risico’s die zij lopen. Het probleem is dat de groep vrouwen met een kinderwens van oudsher moeilijk te bereiken is. Je herkent ze niet. Nederlanders zijn nogal gesloten over hun kinderwens. In Amerika bijvoorbeeld ligt dat heel anders.’’

Door betere en meer gestructureerde voorlichting zijn volgens Rombout op eenvoudige wijze veel risico’s te verkleinen, onder meer op het gebied van leefstijl, medicatie, ziekte en erfelijke aanleg. Rombout, die promoveerde op preconceptioneel advies, heeft een vragensystematiek ontwikkeld waarmee risico’s in een eenmalig gesprek aan het licht komen, zodat gericht advies mogelijk wordt.

Een dergelijke aanpak wordt door de Gezondheidsraad geadviseerd. Het kabinet heeft dit advies overgenomen, maar het zal nog geruime tijd duren voordat preconceptieadvies gestructureerd vorm krijgt. Een commissie onderzoekt hoe en door wie de voorlichting gegeven zou moeten worden. Met het preconceptioneel spreekuur loopt het Albert Schweitzer ziekenhuis hierop vooruit. Rombout vindt niet dat de voorlichtingstaak per definitie thuishoort bij de eerstelijnszorg, zoals de huisartsen. ,,Ik draai de redenering liever om: ik zou het slecht vinden wanneer je als gynaecoloog deze verantwoordelijkheid niet neemt. Veel huisartsen beschouwen preconceptieadvies wel als hun taak, maar hebben er de tijd niet voor, of hun kennis is ontoereikend.’’

Rombout denkt dat de huidige ongunstige kindersterftecijfers in Nederland mede verband houden met onvoldoende kennis bij ouders. Ze heeft in het eerste halfjaar zo’n 50 paren op het spreekuur ontvangen. ,, Wanneer je systematisch doorvraagt, komen bij elk paar wel enkele individuele risico’s aan het licht die soms gemakkelijk weg te nemen zijn, bijvoorbeeld door over te stappen van het ene op het andere medicijn. Ik merk ook dat vrij elementaire kennis, bijvoorbeeld over roken tijdens de zwangerschap of over het slikken van foliumzuur, vaak niet aanwezig is. Ik geloof sterk in verbeterde zwangerschapskansen wanneer heel vroeg een stuk basiskennis wordt overgebracht.’’

De gynaecoloog heeft gemerkt dat toekomstige ouders het spreekuur waarderen, omdat de benadering persoonlijk is en er ruim de tijd voor wordt genomen. Tot nog toe kreeg zij op het spreekuur vooral paren die naar haar waren doorverwezen, bijvoorbeeld omdat vooraf al bekend is dat zij enig risico lopen, of omdat een huisarts denkt dat de omstandigheden voor een zwangerschap niet optimaal zijn. Toch is de doelgroep van het spreekuur: iedereen met een kinderwens. Rombout: ,,Paren of vrouwen kunnen ook uit eigen beweging een afspraak maken. Van belang is allereerst dat aanstaande ouders weten dat dit spreekuur bestaat.’’