Over ‘vrouwenhemel’ en baggerindustrie

SLIEDRECHT - In bibliotheek Sliedrecht is in samenwerking met het Baggermuseum vanaf 1 juli een wisseltentoonstelling te zien over de baggerindustrie van Sliedrecht. Oud-journalist Pieter Kerkwijk schreef tijdens zijn dertigjarige loopbaan als journalist veel over economische zaken, de lokale politiek in de Alblasserwaard én de Nederlandse baggerindustrie. Ook heeft hij een aantal boeken geschreven over de Alblasserwaard en de baggerindustrie. Het schrijven van artikelen over de baggeraars bracht hem overal ter wereld; van Azië, Saudi-Arabië, de Verenigde Staten tot een expeditie op een baggerschip in de buurt van de Noordpool. Zelfs aan de andere kant van de wereld kwam hij Sliedrechtenaren tegen. Een gesprek met Pieter Kerkwijk.

Bent u een geboren Sliedrechtenaar?

,,Ik ben geboren in Baanhoek, in de vroegere wijk D, In de uitbreidingswijken woonden veel baggeraars, want die verdienden goed en konden zich een middenstandswoning veroorloven. Dat was ook de periode dat Sliedrecht de ‘vrouwenhemel’ werd genoemd; mannen waren voor lange tijd weg voor hun werk als baggeraar in het buitenland of verbleven de gehele week op werken in Nederland, dan hadden de vrouwen het voor het zeggen.”

U ging een keer ‘undercover’ voor een artikel over de baggerindustrie. Waarom?

,,Ik ging ‘undercover’ als boekhouder van Bos & Kalis naar Saudi-Arabië. Westerse journalisten waren niet echt welkom daar en als ze hadden geweten dat ik journalist was, dan was het mogelijk slecht met me afgelopen. Ik moest een artikel schrijven over het leven van de baggeraars en hun vrouwen daar en over de verlofregeling, waarover herrie was. De directeur Midden-Oosten was speciaal voor mij overgevlogen uit Nederland om me dingen te laten zien.”

Is Sliedrecht volgens u dé basis van de baggerindustrie?

,,Ja, ik vind van wel. Het Baggermuseum in Sliedrecht is gevestigd in het pand waar Toos en Adriaan Volker woonden. Namen als Bos & Kalis (en nog meer baggerfamilies) zijn verbonden aan Sliedrecht. De baggeraars bleven, ondanks hun toegenomen welvaart, heel gewoon. En Sliedrechtenaren die ik aan de andere kant van de wereld heb ontmoet, zitten allemaal in de baggerindustrie. Een paar jaar geleden was ik in Dubai waar de schepen van baggerbedrijf Van Oord zitten, dat is toch best indrukwekkend allemaal en zeker wanneer je bedenkt dat de basis van die wereldwijde baggerindustrie ligt in de Alblasserwaard. Zestig jaar geleden zaten Sliedrechtenaren al in het Midden-Oosten vanwege de baggerindustrie en ze hebben overal hun sporen liggen. Tijdens een reportage in Jubail zag ik met eigen ogen hoe de kennis en expertise van de Nederlandse baggeraars wereldwijd gewaardeerd wordt; technici van baggerbedrijf IHC Smit werden speciaal overgevlogen om te kijken naar de mankementen daar. In Sliedrecht ligt er trouwens, als ik het goed heb, achter het Baggermuseum nog een echt baggerschip met van die emmers.”

Wat is zo fascinerend aan de baggerwereld?

,,De technologie die wordt toegepast in de Nederlandse baggerindustrie is echt een voorbeeld voor de rest van de wereld. Wat technici en baggeraars vroeger klaar maakten hebben we al kunnen zien bij de Zuiderzeewerken en bij de Deltawerken in Zeeland, maar het is een bedrijfstak waar altijd werk in zal blijven, want mensen blijven ‘klauwen’ in de grond. Overal ter wereld blijven ze aan grondwinning en aan uitbreiding doen. De Nederlandse baggerindustrie heeft weliswaar concurrentie gekregen van onder andere Aziatische landen, maar als het om kwaliteit gaat dan komt men weer bij de Nederlanders terecht. Mijn vrouw en ik gaan regelmatig naar mijn zoon in Singapore en als je dan kijkt naar wat de Nederlandse baggeraars daar hebben gedaan, dat is echt ongelooflijk. Vroeger was een baggerschip nog geen vijftig meter lang, maar tegenwoordig is dat allemaal groter en met veel computerwerk. De allereerste baggerschepen konden alleen maar baggeren, maar de schepen van nu hebben bijvoorbeeld cutters, dat zijn zelfvarende werktuigen die met behulp van een roterende snijkop materiaal van de bodem los maakt en het steen breekt. En tegenwoordig graven ze steeds dieper en varen ze ook echt met die schepen.”

Heeft Nederland wereldwijd een voorbeeldfunctie wat betreft de baggerindustrie?

,,Jazeker, en daarom is het heel belangrijk voor Nederlandse ingenieurs om zich altijd te blijven ontwikkelen en voorloper te zijn. Er blijft ontzettend veel werk in de baggerindustrie en dat zal nooit verdwijnen. Het ene ogenblik is er ergens landaanwinning nodig en het andere ogenblik moet er een geul van een kanaal gegraven worden. In Jakarta willen ze bijvoorbeeld een nieuwe haven en nieuwe woonwijken aanleggen en daar worden dan weer Nederlandse baggermaatschappijen voor gevraagd. In België zit Jan de Nul, een baggerbedrijf met levensgrote schepen, maar zelfs ons buurland maakt gebruik van de Nederlandse ‘bagger’ technologie, dus ja, Nederland heeft zeker een voorbeeldfunctie.”