Smombies en mobielechies

SLIEDRECHT Tegewoordig hè temet iederêên, van klaains af aan, een tillefoontjie, of wà ze dikkels noeme: een ’smartfoontjie’. Dà beteken aailijk ‘slim tillefoontjie’ in ’t Nederlans, mor dà ving ‘k dan ok aailijk weer ’n bietjie raor klinke. Pas geleeje sting d’r nog ’n hêêle paoginao in ’n dagblad met ’n oproep om minder Engelse taareme te gebruike in ’t onderwijs en in ’t aalgemêên. D’r is zôôwaer ‘n ‘Stichting Taolverdediging’ opgericht om de ‘verengelsing’ tege te gaon. ‘k Denk nie dà je zôôiets tege ken houwe. Woorde as ’gamen’(computerspellechie speule) en ‘chillen’ (relaxen, rustigchies aan doen), en nog veul meer woorde die de jongeloi gebruike, staon gewoon in de Dikke van Daole. Dat de Nederlanse taol ok vol mè Franse woorde zit, daer hoor ie bekant gêên mens over.

’t Is alweer 27 jaer geleeje dat ’t êêste gsm-netwaarek in de lucht kwam, mor ’t wazze toch veraal zaokeloi en binnevaertschippers die d’r gebruik van maokte. Dà kwam deurdat êên menuut belle al gaauw ’n paor guldes kosttende. Dat was toe voor ’n partekelier aailijk nò nie êêns betaolbaor. Bovedien wazze d’r nog hêêl veul dôôje plekke waer ie hêêlemael gêên beraaik had omdat ’r nog te waainig gsm-zendmaste wazze. Zellef kree ‘k end jaere 90 een gsm tillefoon van de zaok mee op ’n karrewaai in Axel, Zêêuws Vlaondere. Je mos dan in de giek van de kraon klimme om te kenne belle. Dà zou nou ondenkbaor weze.

Nae 2003 wier dat aamel veul beterder met ‘t 2G netwaarek en aalles wier ok betaolbaorder voor de gewone man en vrouw. Lae me dan veraal ok de kaainder nie vergete. Dikkels zat zijn ze handiger met aalle apperaote as de grôôte mense. Tien jaer laeter, al in 2013, wiere d’r 1 meljard mobieltjies verkocht, en in 2017 de onverstelbaore hoeveulhaaid van 3,67 meljard. Een simpel rekensommechie zegt dat ’r tegewoordig meer smartphones dan mense zijn op deuze pleneet. Nog meer cijferties: gemiddeld kôôpe mense om de 3 jaer ’n nieuwe smartphone, omdà nieuwe apps nie waareke op d’r ouwe SM. Ze wille meer geheuge, een betere caomerao, een beter schaarem, én dà ze sneller zijn (4G of 5G).

Dan aal die Smombies. U weet nie wat ’n smombie is? ’t Woord Smombie is ontstaon uit de woorde smartphone en zombie. Je kom ze mêêstal in ’n drukke winkelstraet tege die smombies. Of gewoon … overaal!

[Een Mandemaokertie